Als schrijver van dit blog ben ik maar een doorgeefluik. Het gaat hier om een deel van de geschieden

Mijn foto
Amsterdam, Noord-Holland, Netherlands
Als schrijver van dit blog ben ik maar een doorgeefluik. De informatie komt van foto's en brieven van Pieter Deys (1880-1945), de vader van Katy (1904-1977) Frits (1906-1949) en Adolf (1908-1940). Pieter was getrouwd met Sophia Draaijer (1872-1932). Frits trouwde met Els Nelson (1908-2004). Zij kregen 4 kinderen, mijn vader Henk (1932-2023), Willem (1934? als baby overleden), Bob (1935) en Els (1937).

dinsdag 18 januari 2022

Laatste dagen 1935 (6); om je lam te schrikken.

Pieter maakt zich ongerust, omdat er geen berichten uit Indië komen. Hij vreest dat er misschien iets niet in orde is met Bob. Erger nog is dat hij via de radio heeft vernomen dat er op Sumatra een aardbeving is geweest, maar waar precies en of dit problemen heeft veroorzaakt bij Frits en Els, weet hij niet.
'Aardbevingen is het angstigste dat ik weet. In de Boerenoorlog heb ik ook eens bijna in m'n broek gep....; vooral toen de Engelschen voor het eerst met Lyddietbommen begonnen.* Nu vind ik bang zijn in zoo'n situatie heelemaal geen schande. Iemand die niet bang is verdient eigenlijk heelemaal geen pluim. Maar in je rikketik zitten en dan toch doorvechten is een verdienstelijker prestatie. Trouwens, de meeste lui die ik gesproken heb komen er later eerlijk voor uit dat ze leelijk in de piepzak hebben gezeten op bepaalde momenten. Maar een aardbeving, daar ben ik nu echt bang voor, vooral omdat het eens gebeurd is in Calcutta dat een bonk gesteende van een dakhoek een paar stappen achter me op straat te pletter sloeg.  Zoo'n aardbeving is de meeste onbeholpen situatie die ik ken. Blijf je in je eigen huis dan krijg je het op je kop; vlucht je op straat dan krijg je een ander huis op je hersens. Het is me gebeurd op de Maidan ('n soort vertwintigvoudige aloon-aloon) in Calcutta, dat ik de grond onder m'n voeten zal gloven.** Echt angstig. Als je geen tijd hebt uit huis te komen ga dan maar dadelijk onder een deurpost staan of kruip onder een stevige tafel. De waarde daarvan is onlangs in Quetta ook weer bewezen.*** Dat doe ik trouwnes ook altijd, want dat is een advies dat ik kreeg van een oude kennis van me die jaren lang in Japan heeft gewoond.'

Pieter reageert op een brief van Els. Hij is blij dat ze in goede gezondheid verkeert en stuurt haar een paar patronen op. 
'In dienzelfden brief zei Esje nog dat ik niet wist wat voor een handige zoon ik had. Nou - of ik dat weet! Alle knutsels en geduldkarreweitjes waren vroeger voor Frits; kon deze of gene niet met z'n sommen overweg : -Frits. Was er iets met de radio: -Frits. Taaldisputen: - ons "talenkereltje"; waar ik altijd nog satisfaksje van heb is dat ik Frits indertijd naar de Padvinderij heb gestuurd. Moeder zei: maar 't is zoo'n zenuwachtig kereltje! En ik zei: Juist dáárom! Wel heb ik hem daardoor later veel gemist, vooral toen er nog een huiselijke kring was. Later was het toch om de haverklap: wie zal er nu eens bij vader thuis blijven vanavond..............and I don't like to be on sufference. Enfin - schwamm.'
En dan hoort Pieter de brievenbus klepperen. De krant is op de mat gevallen en meldt de aardbeving bij Padang, die een minuut heeft geduurd en vervolgens in Medan, drie minuten later 'en gezien jullie daar tusschenin liggen, zullen jullie 'm dus ook hebben meegemaakt. Ik hoop dat die eene minuut te kort is geweest om ongelukken te veroorzaaken. Maar 't is wel om je lam te schrikken [...] Ik ga er nu maar niet langer over piekeren, want dan maak ik mezelf maar beroerd en naar ik hoop voor niets.'
Toch gaat Pieter er nog even op door. In Calcutta was de nasleep van de beving niet zo erg, omdat de grond, langs de Ganges daar drassig, dus bewegelijk was. Dat zou ook bij Bangkinang kunnen gelden.
Maar om zijn gedachten dan toch te verzetten, heeft Pieter het even over Euwe en Dr. Aljechin en het wereldkampioenschap schaken. Aljechin 'die nog al een borrel lustte. Men heeft zijn naam dan ook dienovereenkomstig gewijzigd in Ale and Gin. Een jodenjongen vroeg: Is dat nou al je gijn? Inmiddels is een opgewonden politieagent er gedurende een der partijen met moeite van af gehouden proces-verbaal op te maken tegen Dr. Euwe, omdat hij de koningin van onderen had aangepakt.'****

* Over lyddiet kan ik op internet niet veel vinden. Is het dynamiet? Het wordt wel (veel) genoemd in romans en gedichten die over de Boerenoorlog gaan. Dan is er bijvoorbeeld sprake van een geel goedje. 

** Maidan, ook wel Brigade Parade Ground genoemd, is het grootste park in Azië en bestijkt 4 vierkante kilometer. Het heeft veel beeldhouwwerken en architectonische hoogstandjes, zoals het Victoria Memorial. 

*** Op 31 mei 1935 schudde de aarde in Balochistan, Brits-Indië drie minuten lang (bij een kracht van 7,7 Mw) vooral in het epicentrum Quetta. Deze dodelijkste beving van India zou zeker 35.000 mensen het leven kosten. 

**** Van 3 oktober tot 16 december 1935 werd in verschillende steden in Nederland het wereldkampioenschap schaken gehouden met uitdager Max Euwe en titelhouder Alexander Aljechin. Deze laatste werd verslagen mede door zijn iets te overschatte zelfverzekerdheid en doordat de wereld nog niet doorhad wat een geweldig schaker Euwe was.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

1880-1945; Pieters cv 1893-1915

Het is weer eens tijd voor een update van de informatie rond Pieter Deys. Ik probeer zijn 'werkzame' leven op een rijtje te zetten e...