Als schrijver van dit blog ben ik maar een doorgeefluik. Het gaat hier om een deel van de geschieden

Mijn foto
Amsterdam, Noord-Holland, Netherlands
Als schrijver van dit blog ben ik maar een doorgeefluik. De informatie komt van foto's en brieven van Pieter Deys (1880-1945), de vader van Katy (1904-1977) Frits (1906-1949) en Adolf (1908-1940). Pieter was getrouwd met Sophia Draaijer (1872-1932). Frits trouwde met Els Nelson (1908-2004). Zij kregen 4 kinderen, mijn vader Henk (1932-2023), Willem (1934? als baby overleden), Bob (1935) en Els (1937).

woensdag 18 mei 2022

Oktober 1936 (4); geldaanboringsplannen

Er is weer een week verstreken. Nog geen nieuws van Katy 'die heeft haar geregelde schrijfleven nog niet terug kunnen vinden'. De brief uit Indië is wel aangekomen. Fijn hoor, 'maar op transparant aan vier zijdjes beschreven papier, heb ik met een vergrootglas zitten ontcijferen. Het is wel 'n goede manier om iemand te verplichten niet over je geschrijf in haast heen te vliegen, ieder woord is nu ingezonken.'
We weten natuurlijk waar hij op doelt; ook als hij laat weten dat hij blij is dat het bal in Fort de Kock zo geslaagd was en dat de nachtvlinders tegelijk met de melkboer thuis zijn gekomen, 'en de oudste zoon al op om de nachtbrakende ouders te verwelkomen. Over 20 jaar is 't net omgekeerd.' 
En dan het succes van de zwarte japon die Els voor de gelegenheid tot avondjurk had vermaakt. Pieter wil graag weten hoe diep het decolleté nu is. 
'Het eenige vleesch dat ik te zien krijg is wat er in de slagerswinkel beneden hangt. Vanwege den godsdienst en de kerkelijke voorschriften zijn de dames hier in alle opzichten zeer gesloten. Zelfs de coeurtjes zijn tot minimale afmetingen teruggebracht. En wat bovendien idioot staat is dat áls ze nog eens iets doorschijnends aanhebben, dan kijk je door een blouse heen tegen 'n hoog opgebouwde zwarte onderjurk. Vanwege dezelfde onderjurk is van beenen natuurlijk heelemáál niets te zien, zoodat ik al naar een museum moet om me te herinneren hoe Eva er indertijd uit moet hebben gezien.'
Pieter weet inmiddels dat er rijkhalzend is uitgekeken naar bericht van hem tijdens zijn vakantie. Hij geeft toe dat hij toen niet heeft geschreven, maar wel achteraf. Die brieven moeten toch zo langzamerhand wel aangekomen zijn. En vader belooft zijn schoondochter de volgende vakantie zeker verslag te zullen uitbrengen. 'En dat kan ik gemakkelijk doen, want daar is in de eerste vijftig jaar geen kans op.'
'Eigenwijs die kinderen.....!' verzucht Pieter na lezing van de vermageringpogingen van Els middels 'Kruschen'. Waarom probeert ze zijn voorstel nou niet om in plaats van suiker die 'Orystalesettes' te gebruiken? 'Ik geef toe dat de advertenties van een zout er aantrekkelijker uitzien dan een vaderlijke raadgeving, maar of de resultaten hetzelfde zijn is nog te vroeg.'
Net als ik, de blogschrijfster, vindt Pieter het verlanglijstje van Els aan haar PaMa erg interessant. 
'Leuk dat er nog zooveel te wenschen is en je je nog kan spitsen op het genoegen van aanstonds bezit. Het is nu iets dat heele rijke menschen absoluut missen; álle wenschen vervuld is óók 'n taai bestaan.'
Op Pieters verlanglijstje staat alleen de aansluiting van zijn w.c.. Tot overmaat van ramp is inmiddels ook de gehele waterleiding afgesloten. Pieter kan zich plotseling goed voorstellen hoe ellendig een gevangene zich moet voelen die ook zo'n emmer in zijn cel heeft, en dan heeft hij zelf alleen nog maar een kleine boodschap die 'verwerkt' moet worden. 
'Voor het 'in-de-boom-ja' spelletje begint het nu 's nachts al wel wat frischjes te worden. Zoo uit je bed - zoo in de kou, is niet bepaald prettig, maar de harde werkelijkheid verplicht me tot die nachtelijke actie. De bladeren aan mijn kant van DE boom, beginnen eerder herfsttinten te vertoonen dan die aan de rivierkant. Wat een wonder!'
Die spruitjes, die ze in Indië kennelijk eten, is Pieter in Portugal nog niet tegengekomen. 'Ik bepaal me tegenwoordig als het makkelijkste, bij kool en wortelen als kinderarmpies.'
Tot zover het commentaar op de binnengekomen brieven. Wat het leven in Oporto betreft is er niet veel te melden. Er is veel politiek nieuws over de overwinningen van de nationalisten en gruwelverhalen over de marxisten. De ethiek is ver te zoeken. Het gaat vooral om gelegenheidspolitiek. 
Maar de mensen weten er ook wel weer de humor van in te zien. Plaatselijk circuleert een mop, - naar aanleiding van de rioolwerken, waarbij de opengebroken plekken in de straten zijn gemarkeerd met rode vlaggetjes -  waarin een priester, die uit Spanje was gevlucht, meteen weer wegvluchtte, omdat het rode gevaar in Oporto nog erger was dan in Spanje.
Ondertussen heeft Pieter hernieuwde energie en vindingrijkheid; 'een gevoel dat lang afwezig is geweest'. Hij heeft nu, door de val van de gulden, diverse plannen moeten afblazen. Er zijn nieuwe ideeën die hij wel heeft uitgewerkt, maar waar hij nog niets over kwijt wil, voor hij weet dat ze zullen slagen. 
'Maar mócht het slagen, nou dán heb ik hulpmiddelen om andere machineriën in beweging te zetten. Inmiddels heb ik ook nog twee of drie andere geldaanboringsplannen waaraan ik deze week en volgende week verder ga en heb verder oog op twee meer vaste vormen van intellectuele bedrijfsmogelijkheden die ik na afloop daarvan ter hand ga nemen. Ik heb dus werk bij de vleet.'
Natuurlijk duurt het enige tijd (zeg maar maanden!) voordat Pieter weet of zijn plannen gaan slagen en dat is een (financieel) probleem. 
'Maar dat hindert niet. Ik heb nu toch het gelukkige besef dat ik wat doe - én: waar gehakt wordt vallen spaanders. En al zou mijn hakwerk spaanders opleveren - ook goed; ik ben hier al met 'n klein vuurtje tevreden.'
Het goede nieuws, tot slot, is dat de familie Chambers een abonnement op De Kern heeft genomen en dat maandblad aan Pieter doorstuurt. Hij kan het dan weer naar Indië verzenden. Het blad staat vol wetenswaardigheden, bijvoorbeeld over die petroleumkwesite die Pieter al aankaartte. Daarnaast kan Frits er zijn voordeel mee doen wat diens dissertatie over Malthus betreft.* Naast het maandblad zal Pieter ook het geestige Punch bijvoegen. En dat is het dan weer voor deze week.

* Thomas Malthus (1766-1834) was een Britse demograaf en tevens econoom en predikant. Hij stond bekend om zijn pessimistische perspectieven, onder andere wat de bevolkingsgroei betrof. Mogelijk is zo langzamerhand het malthusiaanse plafond bijna bereikt, of is dat te pessimistisch gedacht? Lees hier meer over Malthus en, voor de liefhebber, ter discussie ook nog hier.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten

1880-1945; Pieters cv 1893-1915

Het is weer eens tijd voor een update van de informatie rond Pieter Deys. Ik probeer zijn 'werkzame' leven op een rijtje te zetten e...