Oktober 1936 (1); soms nog een hoopje

Frits is weer terug van tournee en dat is fijn, naast het milde weer met wat regen en de bijzonder goed gelukte fotoserie, is alles wel, al borrelt het in de hele wereld. Dat blijkt ook wel weer uit de brief van Els.

Frits komt in een onweersbui terecht, omdat hij door inlandse handelaren op is gehouden. Ze proberen hun prijzen te verhogen, maar dat wordt door het bestuur tegengehouden. Ook Tokia [?] de leverancier in Fort de Kock, had meteen zijn prijzen omhoog gegooid, maar daar heeft 'de baas' een stokje voor gestoken. En de devaluatie zal ook wel eens ongustig kunnen uitpakken voor PaMa, omdat hun overtocht mogelijk duurder wordt.

Els had het plan om gauw flink in te kopen, maar dat wil Frits niet, omdat zij het goede voorbeeld moeten geven en niet moeten gaan hamsteren.*

Wat klinkt dat toch allemaal bekend in de oren.

En ook een beetje roddel is van alle tijden. Els vertelt dat ze naar Fort de Kock zullen gaan omdat ze te eten zijn uitgenodigd bij Fanoy (de assistent-resident). Dat is natuurlijk leuk. Mevrouw Fanoy is hoogzwanger, terwijl ze niet echt jong meer is. Aanvankelijk was er iets geheimzinnigs rond die zwangerschap, maar nu mag iedereen ervan weten.

Het is natuurlijk goed mogelijk dat deze mevrouw, door haar hoge leeftijd, 'voorzichtig' heeft gedaan met het naar buiten brengen van deze zwangerschap, maar dat is mijn speculatie. 

Over de kinderen is niet veel nieuws te melden. Bobbie kan wel opstaan, maar dan niet meer gaan zitten en Henkje vindt dat maar wat leuk. Hij hecht zich steeds meer aan zijn broertje en ook De Jong vindt ze samen een leuk stel. 

Het komt er maar niet van om een lange 'mailbrief' te schrijven (in plaats van de velltjes luchtpost), maar Els wil PaMa ook allerlei dingen snel persoonlijk vertellen, al realiseert ze zich wel dat dat niet aardig is tegenover vader en Katy. Toch stopt met met 'dikke poenen' en gaat de pen naar Frits. 

Oh nee, er is toch nog een nieuwtje, dat even in een p.s. wordt geschreven:

Sinds een paar dagen wordt Bobbie op de pot gezet, eenig, resultaat 2 plasjes per dag in de pot, soms nog een hoopje!

Dat is natuurlijk belangrijke informatie.

'Lieve Allemaal', zo begint Frits zijn bijdrage van de week na afwezigheid, omdat hij, toen de vorige brief de deur uit moest, in een prauw zat. Hij volgt met een verslag van zijn tournee en dan vooral de vervoersmiddelen.

'Van 's morgens 1/2 7 tot 's avonds 9 met afwisselend zon en gietbuien, als maar zitten varen is voor den passagier geen pretje. Maat staan voor de kerels die de prauw roeien en die, als het regent, geen jas en pajong [parasol] hebben om zich te beschutten, al is het maar in beperkte mate. 

Andere transportmiddelen waren behalve mijn auto ook nog m'n voeten. Door de modder van banjërrende [zwervende?] riviertjes en over het mulle en soms vaste zand van het zeestrand. Verder heb ik gereist in een buggy, zoo'n licht rijtuigje op 2 wielen, zonder dak en met een paard ervoor en voorts een pedati of karbouwen kar. Dat was toen de regen me te bar werd, m'n jas niet aanwezig bleek en m'n pajong het tegen takken en water had afgelegd.' 

Ook Frits rept over de devaluatie.

'Het verlaten van de Gouden Standaard heeft even heel wat opschudding gegeven. Gelukkig heeft de regering de toestand geheel in de hand. Prijsopdrijving kan praktisch niet meer plaatsvinden en de onrust zakt al weer.'

Er is niet echt veel te beantwoorden verder. PaMa maken zich op voor vertrek en van vader is zelfs zijn reisverslag nog niet geheel binnen. 

'goede gezondheid en in ruime mate tevredenheid', dat is wat Frits nog kan melden en.....'Binnenkort krijgen jullie kiekjes.' 

Ik voeg er hier vast een bij.

* Van een site plukte ik de volgende achtergrondinformatie, ik heb de taal ervan een beetje aangepast: Het jaar 1936 bracht niet alleen opvoering van bewapening op militair terrein, maar ook de opbouw van tolmuren op het gebied van economische verhoudingen. Vele regeringen streefden naar autarkie of streden met munt-verzwakking. Nederland ging zwaar gebukt onder de gevolgen van de crisis, maar de regering hield angstvallig vast aan de gouden standaard. Het Goudblok was in die tijd wel enigszins afgebrokkeld, maar het stortte volkomen in elkaar toen Frankrijk op 25 September 1936 diens munt devalueerde. In de ochtendbladen van Zondag 27 September 1936 werd bekendgemaakt, dat de gulden door een uitvoerverbod van goud was losgemaakt van het edele metaal. Nu alle deelnemers aan het internationale monetaire spel stuk voor stuk de klassieke regels hadden geschonden, was Nederland, zoals Dr Colijn zou zeggen: niet in staat verder in zijn eentje bridge te spelen. Op Maandag 28 September bleven de beurzen gesloten, terwijl de minister-president met een weemoedige en ook bemoedigende toespraak tot rust en vertrouwen aanmaande. Er werden vrijwel meteen wettelijke maatregelen genomen tegen prijsopdrijving. Het Nederlandse volk hield zich rustig en van hamsteren was geen sprake, zodat het normale leven spoedig kon worden hersteld.