Is de gouverneur in plaats van 'hoogedelgestreng' geen 'excellentie'? Komt het vaak voor dat er een vergadering op Sumatra is met 'hooge en minder hooge bestuursambtenaren? 'Houdt je nog aanteekeningen van dergelijke bizonderheden voor evtle memoires?'
Pieter schrijft over enkele economische zaken: de Indische rubberrestrictie en het Amerikaanse suikerrestrictie.*
'en ik heb van de rubber z.g.n. gentleman's -agreements ook geen hooge verwachtingen. Alle overeenkomsten, tractaten en contracten tusschen individuen, maatschappijen of landen zijn allemaal goed zoolang de inhoud alle onderreekenaren voordeel biedt. Zij worden even onherroepelijk verbroken door een of meer partijen zoodra de toestanden zich zoodanig wijzigen dat het voordeel hetwelk er was tijdens de onderteekening verdwenen of in een nadeel is veranderd. Vide: "Een vodje papier!"'
En dan een wat raadselachtig aantal regels:
'Die 1000 afgelegde K.M. zijn 2/3e van de afstand Kaapstad-Johannesburg. 'n Fatsoenlijke eind! Twee en 'n half maal R'dam-Parijs.' Zou dit betrekking hebben op een tournee van Frits?
Tante Nella staat op het punt van vertrekken, maar omdat ze in Hoek van Holland aan boord stapt, denkt Pieter niet dat hij haar zal 'afzien.'
Maar.... hij schrijft 'Ou Skoonsuster' wel een brief!
'Bij je vertrek naar het land van zon en bergen nog een afscheidswoordje.'
Pieter spreekt de wens uit dat het Nella gegund zal zijn nog jaren lang 'in gezondheid en innerlijke tevredenheid van hetgeen het leven je nog te bieden heeft' in Zuid-Afrika door te brengen.
Hij neemt aan dat zijn schoonzus wel daar zal blijven, omdat dat voor haar 'geldstandaard' goedkoopst en voor het 'corpus' gezondst is.
'Bij al het rare geschommel van onze onbeteekenende scheepjes op de levenszee met voorspoedige reizen, mankementen, reparaties, enz. zijn we nu toch wel aan 't zoeken naar een veilige haven om te ankeren en te blijven.'[...]'Hier is het gegaan zooals ik je voorspeld heb. Ik zeg dat niet met eenige schadenfreude - dat zij verre van mij. Met Katy gaan samenwonen heb ik je afgeraden. Het Draaijer-karakter ken ik nu wel zoo'n beetje. Dat is 100%: eerst ik, dan ik nog eens, ten slotte ik, dan een hele tijd nix en dan eens kijken in hoeverre iemand anders betrokken kan worden in het vervullen der wenschen van dat ik. Dat althans is mijn ervaring.'
Pieter had haar al gezegd dat hij niet wist wat ze meende te kunnen betekenen voor haar zwager en diens kinderen, maar dat het op niets zou uitlopen, dat had hij voorzien. Kinderen hebben er nou eenmaal de pest in, al voordat ze op eigen benen staan, als ze van hun ouders afhankelijk zijn, en ze zijn ondankaar wat ontzeggingen van die ouders betreft. Nou ja, niet dat Pieter zich daar zelf schuldig aan heeft gemaakt want: 'na m'n 12de jaar heb ik m'n eigen kost verdiend.' Nee, het is zijn ouderlijke ervaring en dan heeft hij nog geboft met zijn kinderen.
Wat Katy betreft:
'Ze is altijd een kind geweest met 'n opinie of her own - en of die nu goed of verkeerd was, ze had 'm intusschen maar en daar moest je als ouders en dikwijls meer wetende en dus den samenhang beter begrijpende, maar mee optrekken. Dat jullie het dus nooit lang bij elkaar zouden uithouden moest ik met mijn kennis van beide karakters wel weten, temeer daar Katy niet iemand is om haar ziel voor een schotel linzen te verkoopen. Het vooruitzicht van een erfenisje kan Katy niet binden om tegen haar gevoel van recht en billijkheid in te verdragen of stroop te smeeren.'**
Pieter verwijdt Nella dat zij een wig heeft gedreven tussen Adolf en Katy.
'Mocht je ooit rancune tegenover Katy hebben gevoeld, dan kun je jezelf meer dan voldoende gecompenseerd achten. Daar is het kind kapot van geweest. - en nog is dat een open wond.'
We weten helaas niet wat hierachter zit, maar er volgen nog wel wat toespelingen:
'Denk je dat jouw persoon Daisy iets kan bommen? Geen snars. Ik moet me al heel sterk vergissen als er van het Londonse tweetal een poging is uitgegaan om je bij zich te houden. Wel is er voldoende gebrek aan karakter om terwille van de suikertante met zuster en vader te breken. Adolf heeft ook geen stuk backbone, maar de stroopkwast kan het echtpaar goed hanteeren waar het in hun kraam te pas komt. Wat je doet laat me natuurlijk zero, als je het maar met open oogen doet.'
Het zou Pieter een groot plezier doen als Nella de breuk kan lijmen.
'Mij doet het heele geval ook verdomd zeer, maar mijn grijzende haren hebben al zooveel teleurstellingen en bitterheden doorgemaakt dat dit er ook nog wel bij kan - en daarmee zal de maat nog wel niet eens vol zijn ook voor ik in mijn houten pyamas stap.'
Tot slot schrijft Pieter nog dat hij en 'Fie' nooit tegen iemand, ook niet tegen de kinderen, een woord hebben gerept over de 'ancient history', maar het verhaal is via Maaike Groeneveld [?] toch naar buiten gekomen, want Katy heeft haar vader recent gevraagd of het klopt wat deze haar vertelde.(Als ik, schrijver van dit blog, wist waarover dit gaat, zou ik het natuurlijk openbaren.)
'Enfin, nu weet je wie het nieuwsbureau is geweest en schrijf ik dit zoodat je nooit in de gedachten krijgt dat ik om een of andere reden je kwaadwillig zou zijn geweest. Hoe het verder met mij zal gaan heb ik geen flauw benul van. M'n centen zijn volgende maand op en hoop dat er intusschen iets gebeurd. Vaarwel dan, be happy en gegroet van'
Dat is niet mals als 'afscheidswoordje. 'Baie dankie' zal tante Nella wel gedacht hebben, terwijl zij met trillende vingers de brief las, zo stel ik me voor.
* Er werd in 1934 in Nederlands-Indië een hele trits restricties afgekondigd. Als geheel vind ik dat ook als 'crisisinvoerordonnantie'. Er werden invoer en exportrestricties gesteld aan een heel scala producten: rubber (de uitvoer van rubberplantmateriaal werd tijdelijk geheel verboden), suiker (dus ook in Nederlands-Indië), kina (wat betreft uitvoer en aanplanting), bier, bont, oostpannen (metaalgieterij), gebleekte en ongebleekte katoen. De maatregelen betroffen bescherming van investeringen, maar ook van de eigen Indische bevolking. De 'crisis-aardewerk-invoerbeperking werd in 1934 tijdelijk buiten werking gesteld.
** Katy heeft inderdaad een erfenis van tante Nella gekregen. Zij moest daarvoor zelf naar Zuid-Afrika, omdat ze alleen daar het geld kon besteden, zo vertelde oom Bob mij.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten