'Zoo'n jongen toch, in zoo'n papenstad, van de H.b.s. af, getrouwd, en met droombeelden van wereldveroveringen [...] en op weg een gezeten burger te worden van nog niet bepaald land. Ik zie 'm nog thuiskomen in de Schiebroekschelplaan net nadat de schoenmaker van de straat tegenover ons er geweest was om te zeggen dat mijn lieve zoontje een voetbal door zijn ruiten had geschopt. Ik zal wel ruiten betalen...trouw jij maar, hoor. Nah!'*
De trots betreft een artikel over het werk van Adolf voor de Irish Sweepstake, dat is verschenen in een Amerikaans vakblad. 'En aangezien er in ons vak alleen op je gelet wordt wanneer je iets presteert, is Adolf hiermede ten zeerste geluk te wenschen.'**
En dan is hij ook nog eens verhuisd met als nieuw postadres: c/o Ada Boyland, 2 Belgrave Square, Monkstown.***
En dan nieuws over de hond Spot, waarvan Frits of Els mogelijk hebben gesuggereert deze iets aan te leren:
'Het idee om mijn hond op de schrijfmachine te dresseren kan niet doorgaan want de schat is weg. Die heeft 't nu heel wat beter en gezelliger dan ie 't hier had. Ik mis 't beest erg. Mijn tafel kwispelstraat niet tegen me als ik thuis kom, mijn stoel heeft geen blij blafje voor me, mijn nachtkastje geeft me geen poot.'
'Tleulig, tleulig' vindt Pieter het idee dat Els denkt dat Katy Pieter geholpen heeft met het uitzoeken van een kraagje. Alsof je, met grijzende slapen, direct hulpbehoevend wordt.
'M'n lieve kind, toen je vader nog niet aan je moeder dacht, kookte ik al mijn eigen potje, wiesch en streek ik mijn eigen overhemden en boorden, in een Afrikaansche negerij, zelfs zonder 't blauwsel te vergeten...toen je nog deel uitmaakte van het Nirvanah was ik reeds eenige malen als accoucheur (heet dat geloof ik) bij mijn eigen fabrikaat opgetreden, had luiermanden helpen inelkaar zetten en wat daar verder bij hoort. Als de Fransche modiste van moeder in Johannesburg met haar handen in 't haar zat over een of ander nieuw ontwerp dan werd dit ventje er bij gehaald, resulteerde in modezegepralen over alle andere japonnen van de Johannesburgsche haute chic....'
Nee, het is duidelijk dat Pieter dat kraagje helemaal zelf heeft uitgezocht. Hij is blij dat Els het een goede keuze vindt.
Zowel Els als Pieter hebben eigenlijk niets meegekregen van de trouwerij van Adolf. Pieter kon zelfs geen bloemetje naar Parijs sturen, omdat hij geen adres van een hotel had. Er zijn alleen Engelse verwanten en vrienden aanwezig geweest en het zal niet veel om het lijf gehad hebben.
' Ik had indertijd al heel weinig soesah met m'n trouwen. Special license in een kaal, koud kantoor met tante Nella als getuige. Ik had een uurtje vrij van kantoor, maar we stonden binnen drie minuten al weerop straat. Verder was er geen belangstellende ziel bij. Moeder ging weer per tram naar huis en ik naar kantoor terug. We hebben nog even een kopje koffie gedronken ergens en daar was de plechtigheid mee afgeloopen.'****
Els is helemaal vanuit Bangkinang naar Padang geweest, om aan haar tanden te worden behandeld. 'Ik vind 't zeer heldhaftig van je om daar een paar dagen onder behandeling te gaan. Ik heb ook nog zoo'n bakbeest van 'n kies die er uit zou moeten, maar wacht nog even tot ie me weer begint te judassen.'
Voor Frits heeft hij nog wat informatie over de grammatica van de Zoeloes, omdat hij benieuwd is hoe de taal in de buurt van Frits in elkaar steekt, die schrijft over 'verminangkebauwste Engelse motortermen.'
Over zichzelf heeft hij niets te melden. Een pijntje hier en daar door het vochtige huis en:
'zakelijk ongezond met als maar minderend inkomen, gemoedsgesteldheid meestal optimistisch, nou - en dan ben je er zoo wat. In bespiegelingen en overpeinzingen heb ik weinig lust tegenwoordig, gezien de harde werkelijkheid je noopt alsmaar voet bij stuk te houden.'
En dan sluit Pieter de mogelijk laatste brief tot het nieuwe jaar af.
'Hierbij dus handen, zoenen en stompen galore, voor elk naar aard en wensch met lilliputterjes in duplo voor het broertje van het verborgene. Dag schatten allemaal!'
* Schiebroek ligt in het noorden van de gemeente Rotterdam. Ik kan daar geen schelplaan meer vinden, maar het was, zoals we uit de voorgaande doorslagen hebben kunnen opmaken een van de eerste adressen bij terugkeer naar Nederland en daarbij wordt in andere brieven de Schiebroekschelaan genoemd, dus ik neem aan dat hier een typefout zit.
** The Irish Hospitals' Sweepstake was een grote loterij, ingevoerd door de Iersche regering (van 1930 tot 1934) om de ziekenhuizen te financieren.
*** Ik heb geen idee of dit de woningen uit de jaren dertig nog zijn, maar zo ziet Belgrave Square er nu uit. Zouden Adolf en Daisy de bovenetage hebben gehuurd (aangezien het adres c/o bevat)?
*** In 1903 reden er nog trams in Johannesburg die door paarden werden getrokken. Naast de wagens liepen 'kaffirs' die met een bezem het stof en zand tussen de rails uit moesten vegen. Ze droegen ook scheppen in hun riem gestoken om de hopen zand te verwijderen, die te groot waren voor de puntige bumper voorop de tram. Dit was noodzakelijk om te voorkomen dat de paarden de trams uit de dichtgeslibde rails zouden trekken. Vergeleken met andere steden in Zuid-Afrika liep Johannesburg wat openbaar vervoervoorzieningen betrof achter. Tenminste dit alles volgens de getuigenissen van Charles du Val in de Johannesburg Pioneer Journals, 1888-1909.
Een afbeelding van een tram in Johannesburg aan het begin van de vorige eeuw, staat bovenaan dit stukje.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten