Wat er al niet in die kop van Pieter Deijs omgaat. De correspondentie met zijn kinderen zet hem aan tot denken. Het zal wat gekolkt hebben in dat hoofd, zowel op persoonlijk als op politiek vlak. Om even met dat laatste te beginnen, als hij overdenkt hoe ieder zichzelf belangrijk kan vinden:
'Staat men als verpersoonlijking van een begrip of een ideaal, dan wordt, met een enkele uitzondering, de plaats van zoo iemand direct ingenomen door een ander, zoodra hij aftreedt of uitstapt. Koningen of vorsten bij het monarchale idee, presidenten bij het republikeinsche. Voor elk hoofd van elke politieke partij staat de plaatsvervanger klaar om zijn werk vlugger en beter en moderner te doen. De volgende G.G. zal zijn best doen om het werk van zijn voorganger te verbeteren (wat hem allicht niet zwaar zal vallen). Het huis Romanoff is verdwenen nagenoeg met wortel en tak, alle Duitsche vorstenhuizen die zich nagenoeg afgezanten van God direct vonden, zijn van nul en geener waarde geworden, de koning van Spanje hebben ze net een hoed in plaats van zijn kroon gegeven en hun plaats kent hun niet meer.'*
Bijgaande foto is van de laatste Romanov heerser Nicolaas II, met zijn gezin.
En dan:
'De grootste fout van het menschendom in het algemeen is geloof ik dat ze zich TE belangrijk vinden. Dat men zich tot een bepaalde hoogte belangrijk vind, goed - dat moet zelfs. Want in een heel, heel klein kringetje is men dat ook tot op zekere hoogte. De vrouw voor haar gezin - of tegenwoordig in haar werk - de man in zijn werk buiten en de verantwoordelijkheid voor zijn gezin. Maar dat kringetje is maar o zo petit! Voelde men dan niet in de juiste mate zijn belangrijkheid aan, dan zou men zijn werk niet goed doen. Er mag zelfs de verwaandheid bij komen van het denken dat niemand ons werk dat wij doen zou kunnen verbeteren, want zonder dat besef zou men een treurig minderwaardigheidsgevoel ontwikkelen. Die verwaandheid MOET men dus eigenlijk hebben (al weten we HEEL DIEP IN ONS INNERLIJK wel beter) om met lust aan den arbeid te kunnen blijven en telkens initiatief te vinden voor het op touw zetten van iets nieuws. Maar dat heele diepe innerlijk bekennen we zelfs niet aan onszelf of maar heel zelden en daarom kunnen we het in gewone omstandigheden ook negeeren.'
Even tussendoor: alles is natuurlijk relatief en we moeten maar gewoon tevreden zijn, want in het grote plan tellen we toch niet mee:
'Een resident is in Indië 'n heele Piet en in Den Haag wordt 'ie door een slagersjongen omver gereden.'
En op het materiële vlak, reageert Pieter op Els die iets schrijft over de menselijke gemoedstoestand bij verhuizen. Ze vindt het kennelijk moeilijk van dingen afstand te doen - natuurlijk niet wetende in hoeverre dat tot het uiterste zou worden gedreven. Pieter is het met haar eens:
'Ja, dat is zo en eigenlijk ook zeer terecht. Men heeft b.v. jarenlang met een of ander rondgesjouwd en als je het dan eindelijk wegdoet, dan heb je het absoluut den volgende dag noodig. Neem eens die zolder van 't Haringvliet. Ik was er op het laatst zo beu van dat ik maar weg liep sleepen. Daarbij heb ik al het gereedschap ook weg gedaan, maar den volgende dag zaten we hier zonder hamer. Met boeken, foto's, catalogi en dergelijken, heb ik het zoo dikwijls gehad dat ik jaren lang dingen bewaarde onder het motto: "Het kan nog eens te pas komen" en moest zeggen: wat jammer dat ik dat weggedaan heb. Bij het vrouwelijke deel gaat het net zo met lapjes van allerlei aard, wol- of zij-restjes, oude japonnetjes, enz. 't Zou nog eens van pas kunnen komen! Of er zijn plannen voor een lappendeken, of er zou nog eens een kunnen van gemaakt kunnen worden, of van twee jurken zou nog eens nieuwe creatie te voorschijn kunnen komen. En als je het goed nagaat, het heeft dan toch ook maar allemaal duur geld gekost.'
En dan is er nog nieuws uit Indië:
'Ja, Elske, met die piano heb je je leelijk in de vingers gesneden. Ik zei direct o ze hebben een piano. Moeder meende eerst nog van niet, die meende het nog elders te moeten zoeken, maar al stond het er slechts heel terloops en als per ongeluk (wat het dan ook was) maar het stond er. Er was feest ten huize Deys, er was muziek EN ER WAS PIANOBEGELEIDING. DUS er was een piano! Ja, maar dat kon toch haast niet, die arme (!) kinderen, die op alles zoo moesten bezuiningen, enz. Maar de hartvochtige vader, die het leven onder heel wat ongustiger omstandigheden is begonnen, zei: laat dat stel maar schuiven, die hebben het best [...] Ga jullie je gang maar, hoor. Fijn! Geniet wat je genieten kunt terwijl je bij machte bent om het te genieten. Als je naderhand oud en stram en kippig en doof bent gaat het niet meer. Veel geluk met jullie nieuwe acquisitie, dat hij huis en hart nog lang moge opvrolijken.'
We weten inmiddels natuurlijk dat dat Els goed gelukt is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten