Maart 1937 (3); heel wat ellebogenvet

Zo langzamerhand wordt het een eentonig verhaal, dat flitproject, maar Pieter zit er middenin en blijft het allemaal nauwkeurig beschrijven. Er is zelfs nog iets te melden over dat glazen filter. Nascimento zou dat komen brengen, maar die komt niet opdagen. Hij blijkt ziek te zijn (zie verder). Pieter gaat het kostbare geval daarom maar zelf halen. 

'Een heel glazen gevaarte en ik kan jullie verzekeren dat ik met geen van jullie zóó voorzichtig in m'n armen heb geloopen als met deze glazen baby. Voor iedere tegenlegger [sic] ging ik drie passen op zij uit angst dat ze tegen het glazen kraantje zouden stooten, ofschoon ik dat ongeveer in m'n armholte had verborgen. Enfin, het is heelhuids thuisgekomen en doet reeds dienst.'

En nog een familiereferentie:

'Hoera! de fabricage is begonnen [...] Als er geesten bestaan, dan is wis en zeker m'n moeder gisteren even wezen kijken en wat zou ze trotsch geweest zijn dat háár oudste zoon op háár verjaardag nog het lef had om met zijn heele bezitting nog in een concurrentiezwaar bedrijf te springen. 'n Allemachtige lieve, goeie, altijd opgeruimde ziel. Van haar hebben we ons optimisme meegekregen, jullie namelijk óók, volgens de onomstootelijke Mendelsche theoriën.* Die zou nu een eind in de 70 zijn geweest.'

Na een maand is er een antwoord op het verzoek om insectenpoeder uit Hamburg. Pieter hoort van de agent dat er alleen grote hoeveelheden afgenomen kunnen worden (100 kilo en dat voor 160 gulden!). Na een slapeloze nacht probeert hij een nieuwe aanpak en weet hij tegen een redelijke prijs 25 kilo los te peuteren. 

'Het reukgoedje' is onderweg en zal binnen enkele dagen aankomen. Maar dat hoeft pas aan het eind te worden toegevoegd, dus er kan al gewerkt worden. 'Eer ik mijn badkuip vol heb met 't voorloopige product moet er nog héél wat ellebogenvet worden aangewend.'

Nascimento is gelukkig weer komen opdagen.

'In 't voorjaar en wanneer de bladeren vallen doet zijn hereditaire kwaal zich gelden, die dan na een bepaald aantal kwikinjecties weer onderdrukt is for the time being.' 

Pieter heeft eerst alles klaargezet en samen gaan ze aan de slag. In krap 3 uur gaat er tien liter 'door het eerste stadium'. Daarna maakt Pieter zelf nog eens 13 liter (door het proces aan te passen) en met nogmaals de hulp van 'N. en hulp van m'n slagersbuurman, die ook hevig geïnteresseerd is, nog eens 25 L.' 

Maar helemaal op rolletjes loopt het niet, want de grote hoeveelheden gedragen zich anders dan de proeven. 

'Een van mijn vloeistoffen verandert n.l. wanneer zij aan de lucht is blootgesteld; 'n soort oxydatie. Zoo had ik die in mijn proeven gebruikt en nu is misschien de TE zuivere toestand van dat vocht oorzaak van verschillen. Nous verrons.

M'n moeder zou gezegd hebben: jongen, ga je wasschen; je hebt weer handen als een turfschipper! Maar van petroleum krijg je om te beginnen al van die zwarterige naden in je vingers of je voor een escardon ruiterij aardappelen hebt geschild en SO3 H2 doet er verder heelemaal geen goed aan.'

Er is post uit Indië en gelukkig ook eindelijk weer een brief van Katy (met zakje thee). Het lijkt erop dat haar contract afloopt, want vader schrijft:

'je tijd begint nu leelijk op te schieten en ik zeg iederen dag een schietgebedje voor je op. In dit aan heiligen zoo rijke land zal er toch allicht één zijn die 't hoort en wat voor je doet.'

Els, de schoonzus, geeft Pieter een pluim voor zijn brieven. 

'Nou, dat was als 'n boterham met jam voor 'n klein kind. Je moet maar rekenen dat mannen net groote jongens zijn. Voor een goed woord,'n kleine aanmoediging, 'n zacht tikje van een lief vrouwenpootje  op hun wang....en ze vliegen voor je en doen hun best.'

Van de familie Chambers komt een brief met daarin het nieuws dat de 'Hr. Ch.' een order van drie 12.000 tankschepen binnen heeft weten te slepen. 'Is dat even een kleinigheid! En nog wel van mijn grootste concurrent die de z.g. Shell-Tox fabriceert. Maar wie weet. Misschien bestel ik over 10 jaar ook 'n vlet voor mijn insectricidevervoer. Inmiddels zijn de bestellingen om van te zeeferen. (Kwijlen vind ik niet zoo'n net woord: zeeferen is bijbelsch. Ik meen dat het David was die zich bij de Filistijnen voor idioot aanstelde en 'de zeefer door zijn baard liet loopen' - de viespeuk!)'

Pieter zal De Kern, die hij weer heeft ontvangen, doorsturen naar Indië.* Er staat weer een boel in om van te smullen.

'De artikelen 'Japansche Kolonisatie' en 'Pan-Arabisme'zullen Frits ambtshalve reeds belang inboezemen. Commentaar op alle artikelen zou een té lange brief worden. Het eenige zwam-artikel is dat van Prof. van Os: 'Het Eindige Heelal'. Daar begin je aan in de verwachting dat je een of andere theorie over het al of niet eindige van het heelal zut lezen, maar de titel is alleen in zooverre juist dat het 'gezwam in de ruimte' is. Als erin dat artikel nog iets wetenswaards staat, al is het oude kost, dan nog vaart hij met de titel ervan onder vlasche vlag. Die man schermt met Phytagoras, terwijl nu iedere H.B.S.-jongen méér feitenkennis heeft dan de heele Piet Agoras. 'n Eindige oneindigheid gaat er bij mij net zoo min in als: twee parallel-lijnen ontmoeten elkaar in het oneindige.'

Gelukkig zijn de artikelen 'Aantrekkingskracht en Stralingsdruk' en 'Vliegen als Chirurgen' wel te pruimen.' 

Ik kan deze stukken helaas niet vinden op internet, maar De Kern was de Nederlandse versie van (Reader's) Digest. 

Tot slot een uitgebreid antwoord op de diverse brieven, met name van Frits. Ik denk dat de bovenstaande, eerder gepubliceerde, foto in dit geval relevant is. 

* De Mendelse wetten vormen de grondslag van de klassieke genetica en betreffen overerving van eigenschappen. De monnik George Mendel ontdekte deze wetmatigheid bij het kruisen van erwtensoorten.