Als schrijver van dit blog ben ik maar een doorgeefluik. Het gaat hier om een deel van de geschieden

Mijn foto
Amsterdam, Noord-Holland, Netherlands
Als schrijver van dit blog ben ik maar een doorgeefluik. De informatie komt van foto's en brieven van Pieter Deys (1880-1945), de vader van Katy (1904-1977) Frits (1906-1949) en Adolf (1908-1940). Pieter was getrouwd met Sophia Draaijer (1872-1932). Frits trouwde met Els Nelson (1908-2004). Zij kregen 4 kinderen, mijn vader Henk (1932-2023), Willem (1934? als baby overleden), Bob (1935) en Els (1937).

zondag 17 juli 2022

Februari 1937 (2 bis); z'n eerste heethoofdigheid

Sumatraantjes
blijft Pieter mateloos boeien. Als zijn oog valt op informatie over de olievelden van Djambi en de raffinaderij, dan snelt hij de deur uit; op naar de drogist. 
'Om diverse redenen kan ik niet alle bizonderheden schrijven, maar ik kwam terug met een fleschje vocht dat ik dadelijk op de gasolie probeerde, want daar ben ik nog steeds mee bezig, omdat die het goedkoopst is. Eerst 'n beetje op een schoteltje geprobeerd, op armslengte afstand, want je kan nooit weten. Maar er ontplofte niks. Toen half om half in 't fleschje. Maar toen ik begon te schudden ontstond er een zoo geweldige moleculaire actie, dat het fleschje gloeiend heet werd in m'n vingers. Ik heb er gauw de kurk afgenomen en het geval buiten gezet om óf te ontploffen óf over z'n eerste heethoofdigheid heen te komen. Ik hield me 'n minuut of tien op eerbiedige afstand en toen ik voorzichtig om een hoek gluurde bleek de eerste drift gezakt te zijn. Maar resultaat nihil. Weer had ik een dik conglomeraat van zwarte vuiligheid gekweekt.' 
Gelukkig is het andere experiment wel gelukt en zal Pieter dus weer wat op de inkoop kunnen besparen. En (dank voor steun van Essiefissie!) hij heeft nog een ander idee dat hij uit zal proberen. 
Nu het wel zo'n beetje duidelijk is welke vloeistof er in 'het product' gaat, moet Pieter nog op zoek naar insectenpoeder 'of vervanging daarvoor.' Ondertussen houdt hij de financiën in de gaten en maakt hij een finale begroting.
'Waaruit blijkt dat p.l.m. de helft van mijn kapitaal (!) met de onderneming is gemoeid. Dat stemt wel eventjes huiverig, maar er zit niets anders op dan die brug achter me te verbranden en dan het zwaard....pedom, met een blik insecticide in de vuist, de toekomst tegemoet.'
Ondertussen wordt de netheidsszin bevredigt door met de theeblaadjes van het ontbijt de vloer te vegen! Interessant niewaar. 
Pieter had het idee om kruisjes te zetten bij de artikelen in de Kern, die dadelijk op de post zal gaan, om aan te geven wat interssante informatie is, maar eigenlijk is alles interessant. 'Alleen Ghandi zwamt er erg in.* Must be senile decay. Enfin, daar gaan we op 't laatst allemaal aan lijden.'
Ondertussen is Pieter blij om te zien dat er, na de storm, weer een hele vloot aan boten de rivier op komt. 
'Een Hollander voorop - de 'Perseus' en 4 Engelsche van dezelfde maatsch. Uit Liverpool. Verder een paar Duitsche en Zweden. Gisteren weer 'n stuk of 6 en vandaag nog eens ' dozijntje. Ik ben blij voor de menschen dat er na die troostelooze maanden voor velen werk is. Uit de krantenberichten zullen jullie gezien hebben dat ik over de storm schrijvende niets heb overdreven  - ofschoon het tegenover die ramp in de Ver. Staten maar een kleinigheid is.'**
En laat het nu precies een jaar geleden zijn dat Pieter op deze rivier aankwam.

En nog even over Sumatraantjes, want dat heeft Pieter inmiddels uit. 
'Ik heb er uit gedistilleerd dat jullie in HET mooiste oord van Sumatra zitten - en dat wil wat zeggen. En waar ik blij om ben is dat jullie niet tusschen die vieze Batakkers zitten en ook omdat jullie niet in Atjeh zijn. V.d. Meulen wordt er ook nog in genoemd. Wat een wonderlijke verhoudingen krijg je onder zoo'n matriarchale adat. Dat zou niks voor mij zijn. De Minangkabausche dames zijn dus haar zusteren in de overige deelen van de wereld met alles eenige eeuwen vóór. Sylvia Pankhurst zou daar niets te ageeren hebben gehad onder die vrouwen zonder vrouwelijke geaardheid.*** Wat 'n harpijen! Ik heb naar aanleiding van een en ander nog een paar vragen te doen, maar volgende week.'

* Gandhi streed voor 'Quit India' of wel het eind van de koloniale bezetting door de Engelsen. Mogelijk gaat het daar in dit artikel over en vindt Pieter het idee maar niks. In 1936 schreef Gandhi een artikel over de afschaffing van het kastensysteem, maar waar Pieter hier op doelt, zullen we wel nooit te weten komen.
Overigens moet Pieter goed bekend zijn geweest met Gandhi en diens acties, want Mahatma had een flinke vinger in de pap in Zuid-Afrikaanse aangelegenheden, waar hij woonde (en geweldloos protesteerde) van 1893 tot 1914!

** Het is goed mogelijk dat Pieter hier doelt op de Dust Bowl die in 1936 (en ook eerder in '34) het land teisterde. Door intensieve landbouw en droogte etc. was er een zeer droge bovenlaag op de akkers ontstaan die bij stormen werd weggeblazen en hele dorpen overspoelde, met grote schade voor de landbouw en het milieu. Door de Grote Depressie was dit toch al geen goede tijd voor landbouw in de V.S. Mocht je er meer over lezen, kijk dan hier

*** Estelle Sylvia Pankhurst (1882-1960) was een Engelse suffragette, activiste en later ook schrijfster van columns. Zij kwam van activistische ouders, was ook nog eens schilderes en graficus, maar werd vooral beroemd om haar strijd voor mensenrechten en vrouwenkiesrecht. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

1880-1945; Pieters cv 1893-1915

Het is weer eens tijd voor een update van de informatie rond Pieter Deys. Ik probeer zijn 'werkzame' leven op een rijtje te zetten e...