In mijn archief zit op de datum 20 februari 1937 een opmerkelijke brief. Hij is door Pieter met de hand geschreven, aan twee zijdes en het voorste blad is gedateerd: Chrismas Eve 7.30. Het is wel duidelijk dat deze post niet is verzonden, maar bewaard gebleven is 'ie wel en dat is bijzonder.
Hij begint zo:
'This IS being alone! I have your foto in front of me. Die lieve, met die mooie, trouwe, verwachtende oogen. En ik vraag me af: zou ze óók héél even aan me denken? Zou ze tijd hebben om heel even aan me te denken - of is ze aan 't entertainen? Zou ze nog denken aan de 1e kerstdag op 94? Die avond die me, niettegenstaande het drama, boven àlles gelukkig maakte! Oh my darling, how I love you! This constant longing for you is a pain. Dit geschrijf wordt zèker niet verzonden. Het "Castle of Spain" is opengebroken. De postbus is dicht. En hier zitten we op de puinhoopen. Ja, jij hebt mij niet nodig. Dat weet ik en dat heb je getoond. Jouw leven is iederen dag vol en dagen en weken van te voren geregeld en besproken met honderden emoties en afleidingen. Maar ik haf jou nodig! Jij was mijn lichtbaken, mijn hoop, mijn àlles! En nu is 't donker. Donkerder naarmate het bij jou thuis en in zoovèle huiskamers nu lichter is. Ik ben de stad in geweest - op nieuwe plannen en pogingen uit. En ieder spoedde zich tegen zessen naar 'huis'. Wat 'n woord vol beteekenis. Home! En ik ging terug naar waar ik 'woon'. Toen heb ik je portret voor me neergezet; dat portret dat van mìj is - en ik heb me laten verzinken in de diepten van je mooie oogen en in gedachten hebben mijn lippen alle rimpellooze lieve plekjes beroerd. Oh my darling, what have you done to me! Wat was ik rijk met je! Wat was ik grootsch op je! Mijn eigen, lieve, vlugge, kleine, heerlijke uk - ja dat alles wàs je! En nu leegte, duisternis en armoede van geest. Waar ik nog in de toekomst op hoop kan me in den grond niets schelen en alle voorgewende opgewektheid is kunstmatig. Chrismas Eve! God help me!'
En dan is het twee maanden later en wordt de achterzijde beschreven:
'Na Xmas zijn alweer 'n paar maanden verloopen. Al is iemand nog zoo zwaar gewond, al heeft ie ribben gebroken of 'n been of 'n arm, dan zijn twee maanden méér dan voldoende voor een genezing. Maar ik lijd nu al - en veel erger dan een gewonde - van Juli af! 't Is als kanker die als maar dieper invreet. Ik mis haar nog iederen dag even hard en mijn slapelooze nachten worden erger inplaats van beter. Wat moet ik daar in Jezusnaam aan doen? Ik wou dat ik een andere vrouw kon aanraken, maar alles wat mijn Koekie nìet is, ist mir zu wieder. Ik ben vies van andere vrouwen.En tòch is 't zoo beter. Ik ben geen man voor Koekie op den lange duur en zij is geen vrouw voor mij. Laat ik me daar toch goed indenken. Laat ik dat repeteeren en voortdurend herhalen - en laat ik me de bewijzen er van onophoudelijk voor oogen houden! Dat is het eenige wat me verlichting kan geven. Maar 't is hard! Ik heb 't nooit voor mogelijk gehouden. Werkelijke betekenis heeft 't woord 'hartzeer' nooit voor me gehad. Maar nu weet ik het with a vengeance. Of ik werk, of eet, of loop - overal zie ik, hoor ik en denk ik: KOEKIE. Ja, waarachtig, ook ik had je liever begraven dan dat je me dit aangedaan had. Mijn god, waarom ben ik die kleurige mooie vlinder tegengekomen? Had ik haar maar nooit gezien.'
Wat een raadselen en eenzaamheid. Maar kijk, ik dacht eerst dat '94' op een jaartal sloeg en dat was een teleurstelling, want Jacomijnte is in '96 geboren. Maar er staat 'op 94' en dat is het huisnummer van de Chambers op de Essenburgersingel! Wat er in juli is voorgevallen, weet ik niet. Nogmaals: Jacomijntje hertrouwde met Albert Jappe Alberts die in 1937 zijn eerste (Joodse) vrouw verloor. Hij werd overigens in 1945 door de nazi's geëxecuteerd. Hier zijn verhaal.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten