Maart 1936 (3); dan zegt hij O!

Frits, hier, die na het epistel van Els ook nog wat schrijft. Achterop, in een opmerking van Ma aan Katy, reageert zij op de woorden van haar schoonzoon:

'Wat schrijft die Fissie ditmaal overleuk hè? Zó krijgen we weer eens contact.'

En ze heeft wel gelijk. 

Frits geeft Pa een compliment voor het reisverslag, dat hij volgens plan aan Els heeft voorgelezen - dit is weer zo'n blijk van vertragingen in de postbezorging. We hebben hier al vele blogs eerder iets van meegekregen.

Frits hoopt dat Pa het gepubliceerd kan krijgen. 

'Het is gezellig en onderhoudend geschreven, me dunkt dat als de een of ander aan de hand ervan jullie reis zou willen namaken, hij daar zeker geen spijt van zou hebben. Ik denk dat wij er ons voordeel ook nog mee zullen kunnen doen, al zullen we dan niet letterlijk kunnen opvolgen wat je beschreef. Als we in ons verlof tot reizen komen, zullen dat in den regel vluchtige uitstapjes zijn. De kinderen vormen een factor die we niet moeten uitschakelen. Komen we in October dan is Henkje 4 en Bobbie 1 jaar. En dan is het een toer om ze achter te laten. Komen we niet dit jaar, maar in 1938 dan is Henkeman al 6 en Bobbietje 3 en dan wordt het anders. Als Bobbie dan net zoo'n boef is als Henkje nu wordt het een goed stel voor een bokkewagen. Henkje is in z'n "waarom" periode, vraagt van alles waarom en vindt in elk antwoord aanleiding tot nieuwe waaroms. Er rijdt een auto voorbij. Een vrachtauto. Henkje wil weten waar die heen gaat. Naar Pajakoemboeh. Waarom naar Pjk. Daar woont de chauffeur. O! en dan even later: Waarom chauffeur in Pjk? Daar heeft hij zijn huis. Dan komt een stereotype vraag waarvan de bedoeling me niet duidelijk is. Maar de vraag luidt: thuis van chauffeur van wat? De woorden: thuis van chauffeur kunnen door een willekeurig ander begrip vervangen worden, maar het is altijd: ...van wat? Als je dan zegt: Van hout! zegt Henkje: O! en dan is het raadsel opgelost. Zeg je: van de pappa van de chaffeur dan zegt hij: O! en is het evengoed opgelost. "Van wat" is dus taalkundig gesproken een "onbepaald navraagwoord" een begrip om aan te geven: "Ik wil er nog meer van weten, maar kan m'n vragen niet precies formuleren, vertel er nog iets van!" Dan trekt iets anders zijn aandacht en vraagt hij: "Hondje doet zóó!?" en dan immiteert hij de houding, handeling of 't gebaar dat de "Hond" zoo juist maakte. Koddig is het nadoen van het kwispelstaarten. Dan gaat hij staan in de houding die ze bij schaatsrijden noemen: potje poepen, zoo en dan draait ie met zijn achterwerk om een denkbeeldige staart te laten kwispelen. Als je antwoordt: "Hond heeft plezier! Dan is er direct de vraag: Waarom hondje heeft plezier? En dan moet je soms een eind aan het gevraag maken, anders blijft hij aan den gang.

Bobbietje is een lekkere wurm, met een bolle toet en levendige oogen, vreselijk verheugende gebaren als hij pappa en mamma ziet. 's Middags gaan we altijd wandelen en dan krijgt hij een mooi roze truitje aan met een roze mutsje erg scheef op z'n hoofd, en ziet er dan uit om te stelen. Het blauwe pakje dat PaMa stuurden in het petit paquet is nog iets te groot, maar hij groeit als kool en zal er binnenkort wel in kunnen. Op 't oogenblik ligt hij te kwebbelen en maakt afwisselend proestgeluiden en kraaiende pret-gilletjes. Hij heeft net uitgevonden hoe je mem-mem zegt en ligt dat ijverig te oefenen. Schattig!'

Frits krijgt in oktober salarisverhoging en krijgt dan 'nominaal f 425,-'. Hij denkt dat de verlofvergoeding zal uitkomen op f 315,-, maar 'ik heb het nog niet uitgezocht omdat ik mezelf niet vóór den tijd in een verlofroes wil brengen. Vooral niet nu er kans is dat we het verlof uitstellen.' 

De assistent resident heeft Frits laten weten dat de resident het wel prettig zou vinden als Frits nog langer in het gewest zou willen blijven, 'maar hij kan zich nog niet binden door U een bepaald resort te beloven.' Dus wacht Frits nog even het eind van de maand af en zal hij er de resident dan zelf op aanspreken. 

Frits bedankt vervolgens ook nog eens voor alle toegezonden spullen. 'Reuze leuk vond ik de Masonic Journal van de eerste kwart van zijn bestaan. Die foto van je die erin staat, vader, is de foto die bij Bach gemaakt is, destijds, of is dit een nieuwe product?"*

Ook Frits vertelt over de briefkaarten. 

'Els en ik moeten voortdurend voorlezen wat er op staat. Henkje kent de teksten al vrijwel uit zijn hoofd, maar ieder oogenblik komt hij er weer mee aandragen: Pappa, hier lezen! en dan wijst hij met een dito wijsvingertje aan waar je lezen moet.'

Dan nog even een kort bericht over de 'conduitestaat' die vanmorgen is ontvangen.

'Over het geheel genomen is de beoordeeling gunstig, behalve dat de AR. vindt dat ik neiging heb tot familiariteit tegen ondergeschikten. Correct tegen meerderen maar laat zich tegen minderen niet voldoende gelden. Eindoordeel: Ruim voldoende. De Resident zet als zijn voordeel daarbij: Naar mijn mening is dit eindoordeel niet juist omschreven. De beooordeelde bezit m.i. de qualiteiten om een eindoordeel "goed" te krijgen, doch moet zich daarvoor wat meer waardigheid eigen maken. Alles bij elkaar ben ik er wel tevreden mee. Familiariteit tegen ondergeschikten zal ik zien te veranderen in minzaamheid. M.i. hetzelfde onder een andere naam.

Dad dag, veel liefs van Frits.'

* J.M.M. Bach was een fotograaf aan de Coolsingel in Rotterdam.