December 1937 (2); de aanminnigheid van een straatdame

Terwijl de jongste telg van het gezin in Manindjau alweer twee weken oud is (de foto is van de thuiskomst van moeder en dochter na de bevalling in Fort de Cock), heeft Pieter nog geen brief of telegram ontvangen. Het laatste bericht uit Indië is van 22 november en kwam de 6de december binnen. Inmiddels zit de maand er al weer voor de helft op. 'Geen tijding zal dus wel goede tijding zijn.'

Pieter is zelf een paar dagen te laat met schrijven. 

'Dat komt door de kou met resultante lethargie, apathie en wat er aan dat soort gevoelens nog meer te beleven is. Vandaag, voor het eerst na meerder weken, schijnt de zon, maar haar glimlach is kil en koud; het is een beleefdheid als van royalty, of als de aanminnigheid van een straatdame. De warmte is ver te zoeken. En als je dan van je voeten tot boven je navel afgestorven bent en je handen dan alle twee linksch schijnen te zijn van de kou, dan is er noch geest, noch lust om een koude kap van een koude machine af te halen.

Over het onderwerp temperatuur zou ik onder de omstandigheden welsprekend kunnen worden. Kou is alles wat negatief is. Aan de Noordpool groeit nix. Zelfs hersens schijnen te kunnen bevriezen, althans de mijne zijn de laatste weken niet actief geweest. Ik voel m'n dure lichaamswarmte in de kilte van de atmosfeer te niet gaan en alleen de wazem van m'n asem contribueert aan een vochtige neerslag op de ramen. Soms weet ik niet of ik rook of dat ik niet rook, want elke ademtocht is dampend zichtbaar. Edoch, stappen we van dit voor jullie oninteressante onderwerp af. 

Het belangrijkste onderwerp hier in huis is de diefstal van de witte kat. In Schotland mogen treinen verongelukken met honderden gewonden en 'n dertigtal dooden, de Prins der Nederlanden moge met een hersenschudding te bed liggen, in China, in Spanje en Palestina mogen de menschen neergemaaid worden als rijpe korenhalmen .......hier is de witte kat weg en dat beroert de gemoederen veel meer dan alle ongelukken van de wereld bijelkaar.* Alle gemoederen zijn er over in opstand.'

De Douro laat zich ondertussen ook van z'n slechtste kant zien. Het water kolkt en bruist. 's Avonds gaan de schijnwerpers aan weerszijde aan om bij gevaar te kunnen bijlichten. De schepen liggen aan kabel en ketting en hebben ook nog eens hun motoren aan. Het schip dat vorig jaar geen weerstand kon bieden, werd losgerukt en op een zandbank terecht kwam, is inmiddels 'geheel door het zand verzwolgen'. Het is duidelijk dat het flink regent. 

Rond Sinterklaas blijft Pieter gelukkig niet helemaal alleen, maar wordt hij uitgenodigd door de familie Rush. Daar is ook een Engelse zakenman aanwezig. De gastheer stelt een spelletje 'brug' voor (bridge) en is zo gewiekst om Pieter aan de gastvrouw te koppelen. 

'Alles wat mogelijkerwijze verkeerd kon worden gedaan deed ze [...] zoodat ik, spelende voor 0,4 cent de 100, 28 cent verloor. Ze moet bijna gezien hebben  wat ik dacht. Gelukkig, zooals Richelieu zeide, is de taal ons gegeven om onze gedachten te verbergen.'

Intussen is het vader ook duidelijk geworden waarom er met deze famiie geen gewoon gesprek is te voeren. Hij vertelt hen dat hij nieuwe kennissen heeft gemaakt en daar enige malen is geweest.

'Ja, was het antwoord, hoe bent U dáár in Godesnaam aangeland? Ik vertelde de omstandigheden van de kroning receptie wat alles duidelijk maakte. Het blijkt nu, dat de nog wel eenigszins knappe maar olie-domme Mrs. Rush, vroeger koriste ten tooneele ergens geweest is. Nou, dat klopt als een bus. Ik had me reeds meermalen verwonderd over het kant noch wal rakende gekal der dame, maar haar leeghoofdigheid werd me eensplots helder. Tevens is dit de verklaring waarom die menschen met niemand van de betere Engelsche kringen hier omgang hebben.'

Die nieuwe kennissen kunnen geen genoeg krijgen van het bezoek van Pieter. Hij schreef nog dat hij zijn bezoek wilden minderen, maar de brief met de opmerking daarover was de deur nog niet uit of er komt vroeg in de morgen een invitatie binnen 'that I had to come to dinner at once, if not sooner.' Het lijkt erop dat er elke woensdag en zaterdag op Pieters aanwezigheid wordt gerekend. 

'De oude ex-Consul-Generaal was verleden Zaterdag jarig. Ik heb daarvoor met hulp van foto's, prentbriefkaarten en illustraties uit magazines, een berijmd 'illuminated address' gemaakt, waarin ik in 't kort zijn levensloop, sijm- en anti-pathiën heb weergegeven. Gebonden in een 'Vickers'-kaft met klemmende rugveer, zag het geheel er werkelijk smakelijk en artistiek uit en alweer wordt dit magnum opus iederen bezoeker onder den neus geduwd.'

Voor de kerkvader die Pieter heeft ontmoet, schrijft hij een artikel (voor een maandblad) en voor zijn eigen roman doet hij slechts voorbereidend werk. 

Het zal moeilijk geweest zijn voor Pieter om in de kou en eenzaamheid de inspiratie te blijven vinden. Het is inmiddels natuurlijk ook te koud voor de insecten(spray) en die advocaat bleek sowieso een misser. 

Maar goed, Frits heeft positief gereageerd op het tweede deel van het boek - 'dat is een aansporing om te volharden tot het einde.  En zoonlief is gelukkig zonder al teveel kleerscheuren van 'het avontuur van bijna door de zoldering heen te vallen' afgekomen. 

Katy heeft haar vader nog gemeld dat zijn nieuwe leeftijd een staartnummer is (een nummer met een staart, zoals 7 en 9). Dat wordt door sommigen gezien als een gunstig teken. Dus:

'Ja, een staartnummer heb ik al meerder laen beleefd, maar willen we hopen het dit maal echt wat meer fortuin beteekent.'

En dat is het dan weer voor deze keer. 

* Op 29 november rijdt Berhard met zijn cabriolet met ongeveer 160 kilometer per uur bij Diemen op een zandwagen in en dat terwijl zijn schoonmoeder daags daarvoor had gepleit voor de invoering van 30 kilometer zones (!). Bennie wordt met een schedelbasisfractuur, hersenschudding en gebroken ribben naar het ziekehuis in Amsterdam gebeacht. Zijn schoonmoeder wijdt het ongeluk aan nalatigheid; wij weten inmiddels wel beter. Lees hier.