Oktober 1930 (1); als het Poe niet hindert

Het electriseertoestel van Poe behoeft een nieuw zakbatterijtje, dus dat wordt gebracht. 

‘Het is een gewoon Rumkorfapparaat*, een stroom die ik voor moeder wat te irriterend vind. Maar we kunnen het eens een enkel keertje proberen om mee te beginnen.’ Als het Poe niet hindert, des te beter!' 

Blasienies, blaasiens, Poes of Poekie, what’s in a name, eet lekker mee van het kalfslapje en zelfs ook van de bietjes, tenminste als daar een stukje vlees onder wordt verstopt. Toch wordt ‘ie weer lelijk en moet weer afgemaakt worden (aldus ma). Maar tijdens haar afwezigheid zal Pieter goed voor ‘m zorgen, zo heeft hij beloofd en daarmee heeft hij het leven van ‘het beessie’ nog even gerekt.

Ondertussen vliegt de tijd. Pieter is veel van huis, moet in Leiden haring met hutspot eten, vergadert en volgt een lezing. Maar vrijdagavond is hij thuis: 

‘moeder helpen zoeken naar de sleutels voor de koffers. Alle sleutels waren er behalve de sleutels voor de koffers die mee moesten. Alles heb ik overhoop gehaald; in ieder doosje en hoekje en gaatje gekeken en waaratje […] ze zijn voor den dag gekomen.’

Pieter schrijft en vergadert onder andere voor de vrijmetselarij, waar ook Frits lid van was. 

‘Bovendien wordt er in de loge zóóó waarderend over Frits gepraat dat ik zou willen voorstellen dat je zoo ééns per drie maanden wel een ansicht of af en toe eens een brief kon sturen met je maconnieke bevindingen, om de herinnering levendig te houden.’

Pieter zit in de ‘ontspanning-commissie' (adjunct van de contact-commissie) en ‘verder heb ik een studie-commissie op m’n programma staan, zowel voor symbolen en rituelen als voor maatschappelijke vraag stukken en denk ik onder deze twee commissies alles te kunnen onderbrengen wat hersens en belangstelling heeft.’ Hij zal er in oktober ook stilstaan bij de ramp van de R 101 (‘De Engelsen zijn er helemaal van streek van’) en dan ‘de stille groet laten brengen.'**

Zijn voornemen om naar Londen te gaan om te zien hoe zijn zoon het daar heeft en ook om diens koffers af te leveren, blaast Pieter af, als hij geen ‘blote ontvangsterkenning’ en eigenlijk taal noch teken van zijn zoon ontvangt. Dat steekt, maar Pieter erkent dat het ook vooral voor zichzelf was, dat hij had besloten geld te steken in een bezoek.‘Zoo straft dan het egoïsme zichzelve.’ En het scheelt toch mooi 50 of 60 gulden.

* Pieter doelt waarschijnlijk op een Ruhmkorff toestel, dat in de psychiatrie werd gebruikt, volgens een methode die nog steeds wordt toegepast. Zo’n apparaat kon een aantal verschillende soorten electrische stroom opwekken, volgens een oude omschrijving: 

‘De faradische stroom, oftewel een bijzondere soort van wisselstroom met een eigenaardig spanningsverloop en waarvan wij ons vaak bedienen, aangezien deze stroom makkelijk met behulp van een kleine Ruhmkorff-indicator is op te wekken.

Algemeene faradisatie wordt op de volgende wijze uitgevoerd; Men laat de bijna geheel ontkleede patiënt op een tabouret (behandelkruk) plaats nemen en de bloote voeten zetten op een vochtige plaatvormige electrode, die met de kathode van de secundaire spiraal van de inductietoestel in verbinding is gebracht en bestrijkt dan achtereenvolgens alle deelen van het lichaam met de anonde: een groote met spons overtrokken electrode.

De stabiele pool kan in stede van met de voeten in aanraking gebracht worden, als zitplaats ingericht, of in een warm voetbad geplaatst worden. Bij vrouwen, wier schaamtegevoel niet zelden tegen de algemeene faradisatie in opstand komt, kan men genoodzaakt wezen om, zoo men toch elektriciteit wil aanwenden, het electrische bad in toepassing te brengen.’

**De R 101 (R voor rigide) was een gigantische zeppelin, ook wel aangeduid als ‘the empress of the sky’ die een reguliere verbinding tussen Engeland en Indië zou vormen, 10 dagen sneller dan via de zee. Het was een voertuig dat ‘dreef’ op waterstof, bijeen gehouden in zakken gemaakt van 50 tot 60 duizend koeienmagen (het enige materiaal dat deze brandstof goed kon binnenhouden). Het restaurant bood ‘fine dining’ en er waren een rookkamer en zelf een promenadedek. Op de eerste reis scheepten 54 mensen in, met name bemanning en ‘officials’. Ze vertrokken aan het eind van de middag vanuit Engeland, maar kwamen boven het kanaal en aan de overkant ervan in zwaar weer, waardoor er maar weinig vaart gemaakt kon worden. Uiteindelijk verloor het, middenin de nacht, hoogte en scheurde de bovenkant open. Er was geen redden meer aan en toen het met de neus ter aarde stortte, vloog het geheel in brand. Er waren 6 overlevenden. Ironisch genoeg zou het (omgesmolten) metaal van de gehele constructie later gebruikt worden voor de bouw van de Hindenburg.

Info van hier