Mei 1926 (2); den lezer van het jaar 2126

Pieter vervolgt zijn dagboek na het Engelse gezegde dat de troep van de ene generatie de schat van de andere is. 

'Zoo vind ik het b.v. belangrijk voor mijzelf in het heden en als cultuur-curiosum in de toekomst, dat een ingewikkeld staats- en gemeentemechanisme 10% van mijn verdiensten opeischt. In een nu gangbare "slang-term" heet dat "zuur geld", vooral als men gaat analyseeren welke diensten daartegenover staan. Het eenige wat niet extra in rekening wordt gebracht is het weghalen van vuil door de gemeentereiniging langs de huizen, de straatverlichting en de bestrating, maar anders betaalt men voor alles apart. Op alles wat men per post verzend[t], wordt door middel van zegels betaald; gas, electriciteit ja zelfs voor het water, wordt extra betaald. Men vergoed[t] daarvoor niet eens alleen tegen kostprijs maar nog met een winstmarge voor de Gemeente of het Rijk bovendien. Ik hecht hierbij aan, op pag. 4 een schedule die aantoont hoe men de belanstingdruk heeft verdeeld, waarbij voor den lezer van het jaar 2126 nog wel eenige aardige bijzonderheden van onze tegenwoordige samenleving naar voren zullen komen. Allicht komen wij op dit onderwerp later nog wel eens terug. 

Hoe ik er toe kwam dit dagboek te beginnen, vindt men op pag. 1. De groote Engelsche Algemeene Staking heb ik in hare ver-strekkende gevolgen een van de belangrijkste gebeurtenissen gevonden die ik in mijn 45-jarig bestaan heb meegemaakt, grooter dan de groote Wereld-Oorlog, waaraan ik later ook eenige bladzijden hoop te wijden. 

Het hoofdartikel in de H.P. leek mij de zaak juist weer te geven en begin ik dit boek op den dag dat de eerste Krachtproef van eenige meer algemeene beteekenis tusschen Kapitaal en Arbeid niet ten ongunste van de laatste is beeindigd. De geschiedenis, zonder het geheel verloop, dat in zichzelf minder belangrijk is, vindt ge in het begin ingeplakt. Zulke gebeurtenissen geven mij toekomst-visioenen. Ik heb den moed bewonderd van den mannen die deze titanenworsteling hebben aangedurfd, zonder de absolute zekerheid te hebben dat aan hun oproep tot staking algemeen gevolg zou worden gegeven.

De gevolgen zullen meebrengen een versterkt solidaritietsgevoel -niet alleen onder de Engelsche arbeiders, maar internationaal. Immers deze proef heeft bewezen dat verschillende theoriën in de praktijk voor uitvoering vatbaar bleken. De oproeping van de stakings-leiding aan de haven- en transportarbeiders van het vasteland, hebben weerklank gevonden van Boulogne tot Cuxhaven. Geen Engelsch schip kreeg steenkolen; geen Engelsch schip werd geladen of gelost; geen zeeman monsterde aan op Engelsche vaartuigen. Het is een grootsche gedachte dat de geknechten van alle eeuwen door niets anders dan door organisatie in minder dan een halve eeuw zulke enorme resultaten hebben kunnen bereiken.  Natuurlijk waren er uitzonderingen. Altijd zijn er zulken die in toebel water willen visschen, er zijn kleinmoedigen die bang zijn een vasten werkkring te zullen verliezen, er zijn godsdienstigen die zich door hun priesters en predikanten de Christusfiguur hebben laten voorstellen als een beschermer van het Kapitaal en die nog steeds te dom en te blind zijn om te beseffen dat het Kapitaal de Kerk heeft gekocht. Hier zou ik welsprekend kunnen worden. 

 

Behoudens die uitzonderingen echter hebben de Engelsche arbeiders een prachtvertooning gemaakt. De treinen, de trams, de bussen, de taxi's, alles stond stil. Geen stuk steenkool werd er gedolven, geen krant kwam uit! Aan de perfectioneering van een uitvinding der laatste jaren - de radio - dankt de regeering het feit dat zij nog met de bevolking voeling kon houden. 

Acht-en een halve dag heeft de staking geduurd. Millioenen ponden sterling (dit zal in een niet te verre toekomst een zeer vreemde waarde-meter worden gevonden) schade is er aangericht door winst- en loonderving. Het is een gevoelige les geweest voor het Kapitaal al hebben de kassen der vakbonden ook een slagpen moeten laten. De verschrikkingen van een revolutie zijn ons deze keer gespaard gebleven, maar of dat een volgende keer zoo zal zijn is te betwijfelen. En te betwijfelen valt oook of zonder revolutionaire maatregelen, - al dan niet bloedig - ooit blijvende verbetering voor de massa zal worden bereikt. 

God, Geld en Geweren blijven voorloopig nog zeer machtige factoren.'