Maart 1940 (1); bèp zegt ze

Er rest nog een stapeltje brieven die Els aan haar ouders schrijft. Ze is inmiddels met het gezin terug in Indië, op een nieuwe standplaats: Pontianak. Aan het begin van de brief wordt meteen de toon gezet.

'Alweer de eerste van een nieuwe maand, straks komt Frits thuis met het salaris en kan alles weer voldaan worden, de rekening loopers komen meestal niet dezelfde dag, zoodat je meestal constant ermee bezig bent. Maar ik vind het altijd prettig als alles betaald is, dan weet je ook meteen waar je aan toe bent.'

PaMa krijgen een extra zoen voor de postwissel van f 10,- die zojuist binnen is gekomen. Daar zijn Els en Frits heel blij mee en ze vinden het heel attent.

'Het is hier niet bepaald goedkoop en daarom zjn we al 2 fuiven niet naar de soos geweest, eerst het balcostumee, en gisteren het schrikkelbal, want onwillekeurig worden er weer rekeningen geschreven. Maar leuk is het niet, enfin, volgende maand staan we er weer wat beter voor.'

Het is er nog niet van gekomen om een spaarbankboekje ate beginnen, daar zou ook maar niks op kunnen staan, maar toch wil Els snel beginnen met het opbouwen van reserves 'daarvoor ben ik teveel Pa's dochter hoor!'

'Henk is deze maand begonnen met schoolsparen, het is nog maar weinig want zoolang wij nog zuinig moeten zijn, moet Henk dat ook maar snappen. Bovendien mag hij als belooning als hij met schrijven vooruit is gegaan, wat méér inleggen, nu is het nog iedere Maandag 10 cent, voor hem al een groot bedrag, howel er natuurlijk kinderen zijn die veel meer inleggen, wat ik in principe fout vind.'

Elke dag moet Henk oefenen in het schoonschrijven, en daardoor gaat hij gelukkig volgens zijn juf ook echt vooruit. 

'In ieder geval maakt hij geen fouten meer als hij gewoon een regel schrijven moet, wat hij eerst wel deed. Ik laat hem dan prompt een regel extra schrijven en nu kijkt hij wel uit zijn doppen! Verder maakt hij haast op iedere bladzijde een inktvlek en dan moet hij òok een regel erbij schrijven en hoewel hij het schrijven zelf niet naar vindt, vindt hij het toch geen prettig idee om er langer over te moeten doen dan noodig is, dùs doet z'n best nu meer.'

Els wisselt de oefeningen af met na drie regels schoonschrift een regel gewoon dictee. En ze leest elke avond voor uit 'dat dikke boek dat jullie stuurden': Wat grootmoeder vertelt. 

'Ze vinden de verhalen prachtig en gaan direct het voorgelezene aan de kokkie vertellen. Het is wel leuk zoo 's avonds en ze genieten er zoo van, en erg veel tijd gaat er niet eens in zitten, want 20 min. is al heel lang.'

Er is alleen op vrijdagavond een probleem, want het wordt nu steeds wat later licht, dus wordt er ook later gegeten en EHBO begint dan al om 7 uur. Het voorlezen krijgt dan dus niet veel tijd. Een ander probleem is het gebrek aan regen, terwijl er toch steeds donkere wolken voorbij drijven. De watervoorraad slinkt en er moet extra worden ingekocht, per 'petroleumblik à 7 c.'Of moeten baden met parit water, dat is water uit de sloot voor ons huis, waar ze dan caponil of zoo in doen.' De was wordt hier al in gedaan, maar Els vindt dat toch geen fris idee, dus stuurt het vuile goed liever naar de Kapoeas [de rivier]. 

'Pech, maar alles bij elkaar genomen is het water-gedoe hier me erg meegevallen. Ik had me voorgesteld dat je steeds niet prettig zou kunnen baden, maar dat is alleen maar in de droge tijd, anders is er water genoeg. 

Er werd me verteld dat de bevolking 's avonds dikwijls water steelt uit de reserve tonnen van de Europeanen. Toch wel lef hè, en bij sommige menschen komen ze met een keteltje om water te vragen. Dàt is dan tenminste nog fatsoenlijk, maar om nu maar rustig te gappen, dat is toch een beetje te bar, vind ik. Maar als je niets meer hebt...'

De kinderen merken niet veel van de ongemakken van Pontianak, al hebben ze door de warmte veel last van rode hond. Een speciale zeep helpt wel, maar het moet goed in de gaten worden gehouden. Els heeft het in haar gexzzichtje en Henk en Bob op hun dijen, 'maar ze spelen er lustig om voort.'

'Elsje sjouwt nog steeds met die pop van jou, Ma, die babypop waar Frits immers de oogen van gerepareerd heeft. Die zijn er nog steeds niet, maar dat ziet ze niet. Ze vindt het nog altijd haar lievelingspop en die moet ook steeds mee naar bed (bèp zegt ze). Als het hansopje, wat de pop aan heeft, iets te vuil is, moet dat gewasschen, maar je moet eens zien wat een spul dat geeft. Ze vindt dat erg naar als het geval uit gaat en er alleen een naakte lappenpop overblijft. Nu heb ik er deze akal [list] op gevonden, dat ik ze een hempje van Elsje aan geef zoolang het geval gewasschen wordt en daar is ze nu heelemaal mee verzoend.

Wat een spul kun je toch met dat grut beleven, maar gezellig. Vanmorgen waren er 3 vriendjes van Henk en hebben St. Nic. gespeeld, met een oude roode jurk van mij aan, een mijter van papier een baard en snor van watten. Geweldig vonden ze het, St. Nic. die in de voorgalerij werd ontvangen en deftig op een stoel mocht zitten, leuk.'

Een paar dagen later vallen er gelukkig een aantal flinke buien en de mandibakken stromen vol 'echt een weelde'. In Nederland is het nog zo koud dat de vogeltjes bijgevoerd moeten worden. Maar PaMa kunnen het thuis toch goed warm stoken.

Els gaat de koekjes waar haar moeder het recept van stuurde, snel eens zelf maken, ze herinnert ze zich nog goed van vroeger.

'De kinderen eten flink, al moet je er steeds wel bij zijn, maar ze zien er dan ook best uit gelukkig.' Er zullen gauw weer eens foto's gemaakt worden, maar er moet wel tijd voor gevonden worden. Er moet ook nog een doktersbezoek worden afgelegd, voor de tweede prik (inenting) en dan een week later de derde. Frits wordt er van allemaal het meest ziek van. 

Naar aanleiding van een bericht dat er bekenden in Kota Radja zitten, schrijft Els dat een grotere plaats weliswaar duurder uitvalt dan 'de binnenplaatsjes, maar daar staat tegenover dat je hier ook veel meer hebt, en net zooveel als je wilt kunt uitgaan. Ik vind het tenminste wèl prettig hier.'

Ondertussen probeert Els minder te snoepen, en al ziet ze daar nog geen voordelen van, verslappen wil ze niet 'en ook geen obat ervoor innemen, want je hoort daarvan de gekste dingen.'

'Kijk eens, mager zal ik wel nooit worden, maar als ik nu 73 weeg, dan mag er nog 5 kilo af, ik ben 1.67 dus een fatsoenlijk gewicht zou dat zijn, en alles wat er meer is, is teveel.'

Pa en Ma hebben een nieuwe tafel, dus kan de oude naar vader - daar is dus ook 'gewoon' contact mee. 

En dan is het nieuws op, alles beantwoord en is het derde velletje vol, dus 'Veel liefs - zoenen aan jullie en groetjes van allemaal'.