Na al die tijd, en nu hij toch aan het schrijven is, gaat Frits dan nu toch in op de vragen die zijn vader stelde. Het heeft eentijdje geduurt, zoals we al weten, maar:
'Dat komt omdat ik alweer zoolang met plannen rondloop om je een eigen brief te schrijven en er nog niet toe ben kunnen komen. Ik heb er n.l. alles op gezet om vóór 15 November (dat was het begin van Ramadan) alle begrootingen (en dat zijn er 55) niet alleen afgemaakt te hebben, maar ook in de verschillende kampongs te hebben besproken. Dat heeft me behalve een heeleboel geschrijf ook nog een massa gepraat gekost, zoodat ik er niet toe kwam om er eens een paar uur af te nemen voor een persoonlijk epistel. Want dat heb je toch al gauw voor zoo'n brief noodig, al lees je het in een paar minuten. Ik ben b.v. nu al precies drie kwartier bezig. Welaan dan, ik zal eerst je vragen uit de laatste brief beantwoorden en dan zien hoeveel ruimte er nog over is. Voorop de opmerking dat alle brieven bewaard blijven en dat er van prullemand geen spake is al zullen ze daar uiteindelijk toch in terecht moeten komen, want van die heele zaak mee te moeten slepen als we op verlof komen, is ondoenlijk.Nu over het Minangkabausche dialect hier en elders. Ja, je kunt bijna zeggen dat geen twee streken hetzelfde dialect spreken. Zoo heb ik in mijn huidige ressort twee dialecten die hoewel niet erg veel, toch hoorbaar van elkaar onderscheiden zijn. Als voorbeeldje een enkel woordje Voor: Zijn vader gaat daarheen zegt men aan de kuststreken Ajahè kakioen en in het bovenlandsche deel van mijn ressort zegt men: ajahuo kakièn. In Manindjau zelf zegt men ajakujo kakèn. Met bangkinang scheelt het soms vrij veel. Zoo zegt men hier: A toe? voor: wat is dat, of meer uitgebreid: apò toe (Maleisch apa itoe) In Bangkinang zegt men apè tja. Vorderingen maken gaat heel langzaam. Ik zou haast durven beweren dat ik daarvoor te ver ben. De meeste vorderingen maak je natuurlijk in het begin. Hoewel ik een oud kampong-vrouwtje dat erg dialectisch spreekt niet makkelijk verstaan kan (welke Hollander verstaat een oud boerderinnetje uit de Betuwe) durf ik van mezelf te zeggen dat ik vlot Minangkabausch spreek. Als ik met gehaaide volkshoofden in debat ben denk ik niet meer in het Hollandsch. En het leuke is dat de kerels het in 9 van de 10 gevalleb moeten afleggen. Dat komt doordat ik door mijn groote ontwikkeling in beelden kan praten die ze wel kunnen begrijpen, maar zelf neit zoo gauw bij de hand hebbem. Daarbij stel ik tegenover elk van hun spreekwoorden een ander van hun eigen spreekwoorden, waarvan ik zoo'n 80 tot m'n beschikking heb of als me dat in de steek plaat, een vertaald Hollandsch. Met dat al moet ik zeggen als antidotum tegen al deze eigenroem-stank, dat ik niet de overtuiging heb het vomaakt te spreken, maar toch wel zoo dat ik vrijwel dagelijks de aanspreektitel van een Inlandsch hoofd te hooren krijg en die diverse telefonisten die niet weten dat ik aan de lijn ben zich strijk en zet vergissen. Toch probeer ik na ieder tournee er één woord bij te hebben geleerd.'
Van het het 'overdrukspel (?) is de lol er bij Henkje een beetje af. Dus wordt het maar weer eens tijdelijk opgeborgen, zodat het later weer spannend is.
' Dat was het spelletje van iedere avond, als het "al donker" was, d.w.z. bedtijd, dan werden er in een apart boekje een of twee afgedrukt. Het rubberstempelspel hebben we al die tijd zorgvuldig weggehouden en het hem op zijn verjaardag van Opa Deys gegeven. Hij vond het prachtig. [...] Els heeft op een stuk wit papier laten proefstempelen en daarna een plaat volgens voorbeeld bestempeld.'En ook Frits geeft Engelse les aan "buurman" . Maar het verloopt niet vlekkeloos. Hij kent al wel veel woorden, maar heeft een slechte uitspraak en niet voldoende durf om iets te zeggen waarvan hij niet zeker weet dat het goed is. Maar die spreekroutine hoop ik hem nog wel bij te brengen. Hij is al een goed bewonderaar van Kipling geworden. Dat heb ik dus al bereikt.'
Frits is blij dat de fles Chartreuse fino nog wat heeft opgebracht en in die zin nog van waarde is geweest, maar vindt het ook spijtig dat ze 'm niet 'op een feestelijk wederziens-feest hebben kunnen opdrinken. Het zou ook hebben aangetoond dat vader het bedrag dat de wijn heeft opgebracht niet nodig had.
We gaan zien wat Frits nog meer te schrijven heeft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten