April 1930 Sophie (1 bis); steeds onder dezelfden druk

 

Sophie vervolgt het optekenen van haar jeugdherinneringen.

'Mijn schooljaren waren voor mij moeilijk, want Sophietje en de schrijfster waren een en dezelfde persoon en daar ik reeds jong een zelfstandig idee had, laten wij nu Sophietje loopen en zal ik trachten mijn herinneringen op te frisschen en verder van mezelf gaan vertellen. 

Ik ging dus naar de groote school, werd 's morgens daar heen gebracht door Caspar, een knecht die reeds voor mijn geboorte bij mijn vader in dienst was. in mijn herinnering zie ik hem als een heel lange magere man roodachtig smal gezicht, licht rood blond krullerig haar; meestal nam hij mij op een schouder en met een verwaand gevoel zat ik daar dan met mijn broodtrommel stevig tegen me aangedrukt, de inhoud bedroeg meestal 2 à 3 dunnen witte sneedjes brood met basterd suiker, Caspar had in zijn zak mijn fleschje met melk dat ik moest leegdrinken bij dat boterhammetje. Van 12 tot 1.30 zaten de meisjes die overbleven in het keukenlokaal, onder toezicht van een juffrouw die moest zien dat wij netjes aten en geen ondeugd uitvoerde. 4 uur ging de school uit, er was een concierge die aan de hoofddeur stond, heel diepknipte tegen de Pa's of Ma's die de kinderen kwamen halen een knikje over had voor de kinderjuffrouwen, en geen notie van de dienstbodes of knechts, die de kinderen kwamen halen. 

De dagen gingen voort steeds onder dezelfden druk van op school zijn, zij begonnen 9 uur met gebed, zoet zijn, gedachten richten naar het werk, 12 uur danken, netjes naar huis en de kinderen die niet overbleven, 3 minuten voor half 2 weer op school zijn, en voor alees verder hetzelfde, bidden en soms een versje zingen, leeren, luisteren, zien, danken naar huis en 's avonds thuis nog schoolwerk. Het was een deftige school en de leerlingen moesten vooral worden groot gebracht om later nog deftiger menschen in de maatschappij te worden. Het onderwijs was uitstekend, de meisjes werden klaar gemaakt tot ontwikkelde jonge vrouwen, met de grondgedachte dat zij eenmaal klaar zouden staan, haar positie als vrouw en moeder te kunnen volbrengen in een deftig gezin. In iedere klas waren 2 onderwijzeressen, het klasse jaar duurde van Juli tot in het volgende jaar Juli. Zoodat men 2 jaar in een klas doorbracht. Reeds in de eerste klas werd als vreemde taal Fransch geleerd, in de derde klas, kwam Duitsch daar bij, en in het tweede deel van de 4de klas begon men met Engelsch erbij. Behalve het nederlandsch werden deze drie vreemde talen voortgezet in de verdere klassen, dat was dus 5 en 6. Voor het onderwijs was speciale onderwijzeressen, landsvrouwen en gedurende de uren van de talen onderwijs, werd de taal van dat land gesproken. In de 6de klas werd Fransch, behalve bij Aardrijkskunde als voertaal gebruikt. 

In de hoogere klassen werd uitstekend handwerk onderwezen, z.a. naaien - fijn en grof, borduren, breien, haken en veel handwerk dat in die jaren smaak was. Les werd hierin gegeven door Juffrouw de Vries, een reeds bejaarde dame die een diepe groove stem had en steeds gromde en bromde. Prettige uren waren voor mij de gymnastiek uren, maar ik was een zwak kind, en menigmaal kon ik daardoor niet meedoen. Zangonderwijs kregen wij van den Heer Ruigrok, een uitstekend musicus, maar als ik nu zijn lessen nagaan, ben ik mezelf bewust dat hij niet uitmuntte als peadagoog. Toch brachten wij het tot het zingen van Cantate en 2 à 3 stemmige liederen waar ik altoos voor werd aangewezen de solo's te zingen. 

Teekenen leerden we onder leiding van de toen zeer gunstig bekend staande schilder Lockhorst.*

Wij teekende in kleuren, kregen voorbeelden, maar ik was een slechte leerling in dit vak, en ik was steeds dankbaar als deze uren voorbij waren. 

In de lagere klassen wed godsdienst onderwezen door Mijnheer Beumer, een aardig nietig mannetje, in de hoogere klassen door ds. Verhoef een zeer gezien predikant, beiden lid van de Ned. Hervormde kerk. De Marnixstichting behoorde ook aan deze kerk, en ook de leerlingen waren kinderen van ouders die aan deze kerk behoorde.'

Wordt vervolgd.

* Sophie bedoelt hier waarschijnlijk Dirk van Lokhorst (1818-1893) die zijn hele leven als kunstschilder werkte in Utrecht. Hij schilderde vooral landschappen en vee en gaf inderdaad les.