Juni 1926 (3); geld of geldwaardig

In het album volgen nu een heleboel ingeplakte bankbiljetten met name uit Duitsland. Pieter komt zo op het idee naar aanleiding van een artikel in de Haagse Post met antwoord op de vraag hoe Duitsland de Mark herstelde.

'Hier eenige "geldwaardige" papieren voor het nageslacht als curiositeit ingeplaatst, zoowel van dezen tijd als van jaren her.

Een niet te ver af nageslacht zal, hoop ik, helemaal niet begrijpen wat geld of geldwaardig beteekent. Wil men daarvan een goede uitlegging hebben dan moet men lezen "Het geld van Robinson Crusoë", een in herdruk verschenen boekje ('23 of '24) Het bevindt zich in mijn bibliotheek.'*

Pieter erkent of memoreert dat de komst van het papiergeld veel goed heeft gedaan voor 'de goederenruil tusschen de verschillende landen' en deze ook heeft doen groeien. 

'Maar wat gebeurt er in oorlogstijd?

Vroeger, als er geen geld meer was, was het koopen gedaan. Vide de geschiedenis. o.a. die van Prins Willem van Oranje. Als hij niet meer betalen kon, verliepen zijn soldaten en was het met oorlogsvoeren gedaan. Dat was tenmiste logisch. 

Maar tegen het einde der 18e eeuw was de drukkunst zoo ver gevorderd dat een Fransche slimmerik op het idee kwam om de menschen op papier een belofte tot betaling te doen, waarvoor de staatsdomeinen als onderpand werden gegeven. Zie volgende pagina:'

Hieraan voegt Pieter nog toe:

'(De rechterbovenhoek en de linkerbenedenhoek dragen symbolen die evtl. maçonniek zouden hebben kunnen zijn)'

Dan schrijft Pieter dat in moeilijke tijden het papiergeld tot grote schulden leidde en dat bijvoorbeeld in de 'Groote Oorlog' mensen hun metaal bleven houden. 

'Een belastingambtenaar vertelde mij nog als frappant staaltje dat hij bij een boer in Zeeland een groote ton vol rijksdaalders had ontdekt.' 

Er volgt een hele verhandeling over papiergeld ten tijde van de burgeroorlog in Ameriak, ook geïllustreerd met enkele biljetten. En dan op de volgende pagina,

'met het vervlog:

'toen ik in 1915 Afrika verliet, heb ik het teruggehaald.'

Hoe Pieter aan al deze verschillende bankbiljetten is gekomen, is me een raadsel. Hij moet er echt in geïnteresseerd zijn geweest, want het is een heuse collectie. 

Op bovenstaande afbeelding zien we ook dat Pieter het boekwerk had meegenomen naar Porto en er in redigeerde en er spullen uit nam om te verkopen. Ik heb geen idee of alle andere biljetten nog 'geldwaardig' zijn. 

* Het Geld van Robinson Crusoë: Populaire uiteenzetting omtrent den oorsprong en het gebruik van geld als ruilmiddel, was een boek van de Amerikaanse David Ames Wells oorspronkelijk uit 1876. Je kunt het hier lezen.