'Zijn broer was een vriend van me in Kaapstad. Zijn vak was electriciteit maar toen ik hem leerde kennen zat ie in een kaaspakhuis. Moeder zweefde op de oceaan op weg naar de Kaap, ik had net m'n betrekking opgezegd in een zaad- en grafkransenhandel omdat ik verslaggever kon worden bij 'Ons Land'. Die kregen in dien tusschentijd iemand uit Holland op hun dak gestuurd zoodat ik bericht kreeg dat de aanstelling niet door ging. Met dreigementen heb ik toen 'n maand salaris los gekregen, maar stond toch toen moeder kwam net op straat. Toen ben ik ook een maand in de kaas geweest tot ik een andere baan had. Ik zal nooit vergeten dat ik in dat kaaspakhuis in een groote val, in één nacht, 18 tamelijk flinke ratten heb gevangen. De municipaliteit betaalde -/6 per rat, dus dat was een extraatje, net als een maand salaris van 'Ons Land', want ik ben after all geen drie dagen zonder baan geweest. Die arme Alex Diamant is naderhand in zijn vak geëlectrocuteerd, ergens op een kolenmijn bij Brakpan aan de Witwaterstrand. Poor chap. Hij had een reuze-knappe vrouw, 'n Afrikaansche nooientje [meisje]. Die is later ergens 'n boarding-house begonnen.'
In het stukje waar dit citaat in zit, voegde ik een noot toe over Ons Land. Ik had op internet gevonden dat dit een Belgisch periodiek was dat pas in 1919 het licht zag. Ik meende daaruit op te kunnen maken dat Pieter in die tijd dus terug moet zijn gegaan naar Zuid-Afrika, maar kon daar nergens bewijs van vinden. Nu ben ik recent eens verder gaan graven en zou het verhaal wel eens heel anders kunnen zijn.
We weten dat Pieter rond de eeuwwisseling naar Nederland is vertrokken, maar in 1903 is hij terug en trouwt hij met Sophie in Kaapstad.
Nu ben ik een lijvige dissertatie aan het lezen van Vincent Kuitenbrouwer: War of the Words; Dutch Pro-Boer propaganda and the South African War 1899-1902. Hierin wordt uiteengezet hoe de berichtgeving over de Boeren verliep in Nederland (en daarbuiten). Waarbij het belangrijk is te weten dat 'propaganda' gewoon beschouwd moet worden als het vragen om aandacht en steun.
Even een geschiedenisles:
Tussen 1880 en 1890 vertrokken duizenden Nederlanders naar Zuid-Afrika en dan met name naar Transvaal (waarvan Paul Kruger toen president was), waar ze bijdroegen aan de ontwikkeling van met name moderne instellingen. Hierdoor groeide de boerengemeenschap aanzienlijk en werden regionale markten ontwikkeld; wat ook weer de Nederlandse handel ten goede kwam. Het betrof met name mijnbouw. De Nederlanders bekleedden vooral hogere functies en droegen bij aan de ontwikkeling van het spoornet en onderwijs. Zij oefenden ook invloed uit op de religie (die onder de Boeren met name Calvinistisch was).
Transvaal vormde aanvankelijk een republiek met Oranje Vrijstaat en was in 1877 geannexeerd door de Britten. Maar de bevolking was hier ontevreden over en na een heftige stijd volgde in 1880 onafhankelijkheid. De Britten hadden overigens al in 1814 de 'Cape Colony' geannexeerd.
Enkele cijfers:
Tegenover de 6500 Nederlanders in Transvaal, stonden (in 1896) 41.000 Engelsen op een totaal van 75.000 'uitlanders'. Het meerendeel van deze mensen bevond zich rond Johannesburg (mijnbouw) en was laag opgeleid. Veel Nederlanders zaten rond Pretoria. In totaal werkten 1700 van hen aan de spoorlijn tussen Pretoria en Delagoa Bay (deze zou in 1895 worden voltooid).
Aan het begon van de twintigste eeuw telde Zuid-Afrika vier keer zoveel zwarten als blanken. Deze grote, in feite natuurlijke, meerderheid werd gezien als een bedreiging door de Engelse en Nederlandse overheersers en zou ook nog eens een echte wig tussen Engeland en de Boeren kunnen drijven. Daarom werden de 'kaffers' in de Engelse literatuur en pers vaak afgeschilderd als achterlijk, wat weer een bedreiging vormde voor de Boeren. Ons land voelde zich erg met de Boeren verbonden. Dit wordt wel 'stamverwantschap' genoemd.
Onderzoek uit 1902 heeft uitgewezen dat 50% van de Boeren van Nederlanders afstamden; 27% had Duits bloed en 17% Frans. Dat laatste was duidelijk in verband met de Hugenoten.
Meer over de pers en andere kwesties in het vervolg.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten